ADLİ BİLİMLER PROGRAMI
Doktora/Sanatta Yeterlik

D.1. Program Hakkında Genel Bilgi

Toplumsal yaşamın temel taşlarından birisi, adaletin doğru biçimde gerçekleşmesidir; yapılacak en küçük bir hata, bir bireyin yaşamının temelden sarsılmasına yol açabilmekte, ortaya çıkabilen sonuçlar toplumu derinden yaralarken tepkilere neden olabilmektedir. Yargının, doğru biçimde karar verebilmesi, çok sayıda, doğru toplanmış ve doğru değerlendirilmiş delilin bulunmasına da bağlıdır. Bu durum, bilinen ve uygulanan klasik yöntemlere ilave olarak günümüzde, diğer bilim dallarından gelecek bilgiye de ihtiyaç göstermektedir. Ayrıca, teknolojinin gelişmesi ile ortaya çıkan, yeni suç ve suçlulara müdahale etmek, doğrudan o bilim dalının sunduğu bilgilerle mümkün olabilmektedir. Hem toplum hem de bilim ve teknoloji durağan değil dinamik yapılardır. Ortaya çıkan yeni durumlara, yeni çözümler gerekmektedir. Adli Bilimler, bu ihtiyacın karşılanabilmesi için ortaya çıkmış disiplinler arası yeni bir çalışma ve uygulama alanıdır.

Ülkemizde, yaklaşık son 20 yıllık süreyi kapsayan zamana kadar, adli olaylarla ilgili olarak akla ilk gelen, çok önemli ve değerli hizmetler sunmuş olan, Adli Tıp Kurumu ve Adli Tıp Anabilim Dallarıydı. Bu kurumlar, tıp bilim dalının ortaya koyduğu önemli bilgilerle olayları değerlendirmiştir. Bu çalışmalar, halen, aynı titizlikte sürdürüldüğü görülmektedir. Hem Amerika ve Avrupa'da hem de ülkemizde önderliğini Tıp bilim dalının yaptığı bu alana, diğer bilim dallarının da katkılarının olduğu görülmektedir. Bu katkının zaman içinde ciddi bir boyuta gelmesiyle Dünya'da Adli Bilimler (Forensic Science) kavramı gelişmiştir.

Adli Bilimler, genel olarak Fen, Hukuk, Mühendislik, Sosyal Bilimler ve Tıp alanlarındaki bilgilerin, adaletin hizmetine sunulmasıyla ilgilenen, farklı disiplinleri bir araya getiren bir ortak daldır. Bir suç ile ilgili farklı düzeydeki bulguların incelenmesi ve uygun laboratuvar teknikleri ile analiz edilmesi sonucu, suçun aydınlatılmasına somut olarak katkıda bulunulması amaçlanmaktadır. Olay yerinden elde edilen deliller, karakteristik özelliklerine göre Adli Tıp, Emniyet ve Jandarma Kriminal ile üniversitelerin ilgili bölümlerindeki laboratuvarlarda analiz edilmektedir. Fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak sınıflandırılabilen deliller ancak bu konularda uzmanlaşmış kişilerin yer aldığı, gelişmiş teknolojik alt yapıya sahip laboratuvarlarda hızlı ve güvenilir analizlerin gerçekleştirilmesiyle hukuk sistemine yardımcı olabilmektedir.

D.2. Kazanılan Derece

Doktora

D.3. Öğrenim Düzeyi

YÇ-AYA: 3
AYÇ-YBÖ: 8

D.4. Kayıt Kabul Koşulları

Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Adli Bilimler Anabilim Dalı Doktora Programına; Adli Bilimler Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programını veya bu programa eşdeğer bir programı tamamlamış olan, Fen, Sosyal, Mühendislik ve Hukuk Bilimleri Enstitülerinin ilgili Anabilim Dalları Yüksek Lisans programlarını tamamlamış olan ve güncel problemlere çözüm getirebilecek, yüksek bilgi ve beceriye sahip, bilgiye erişme, bilgiyi değerlendirme, yorumlama ve bilimsel araştırma yapma yetenekleri kazandırılmış insan gücünü yetiştirmek amacıyla, Doktora düzeyinde eğitim görmek isteyen adaylar başvurabilir. Bunların dışında başvuran adayların akademik yeterliliği Anabilim Dalı Akademik Kurulunca belirlenir. Başvuracak adayların başvurduğu programa uygun ALES (Akademik Lisansüstü Eğitim Sınavı) puan türünde 55 standart puandan az olmamak şartıyla Üniversitemiz Senatosunca saptanacak ALES standart puanını almış olması ve Senato tarafından kabul edilerek başarı taban puanı belirlenen YDS ve benzeri ulusal ve uluslararası geçerliliği olan ÜDS, TOEFL, IELTS ve benzeri dil sınavlarında asgari taban puanına sahip olma yeterliği aranır.

(http://www.fenbilimleri.hacettepe.edu.tr/file/yonetmelik/hulisansustuogrvesinavyonetmelik.pdf )

D.5. Kazanılan Derece Gereklilikleri ve Kurallar

Doktora programına yüksek lisans derecesi ile kabul edilen öğrenci, en az 21 kredilik yükünü; Avrupa Kredi Transferi Sistemine göre ise en az 120 kredilik ders yükü ve 120 kredilik tez çalışmasını başarı ile tamamlamak durumundadır. Her yarıyıl açılacak dersler Anabilim Dalı Akademik Kurulu'nca belirlenir.

Yüksek Lisans derecesini Adli Bilimler Anabilim Dalı dışındaki programlardan alarak mezun olan öğrenciler, ADB 602 Adli Bilimlere Giriş I ve ADB 603 Adli Bilimlere Giriş II zorunlu dersleri almakla yükümlüdür.

Adli Bilimler Anabilim Dalı Doktora Programına kayıtlı öğrenciler, derslerini yukarıda belirtildiği şekilde tamamladıktan sonra Anabilim Dalı tarafından ‘Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim–Öğretim ve Sınav Yönetmeliği'nin ilgili maddelerine göre oluşturulan ve Fen Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu tarafından onaylanan Doktora Yeterlilik Jürisi tarafından ilgili yönetmelikte belirlenen kurallara göre sınava alınırlar. Yeterlilik sınavını başarıyla tamamlayan öğrenci, ADB 700 Özel Konular'ı kodlayarak tez danışmanı yönetiminde bir tez hazırlamak zorundadır. Tez danışmanı (varsa ortak danışmanı) Anabilim Dalı tarafından önerilir, Fen Bilimleri Enstitü Yönetim Kurulu tarafından onaylanarak atanır. Tez konusu önerileri Anabilim Dalı Akademik Kurulu'nun onayına sunularak kesinleşir. Anabilim Dalı tarafından uygun görülen tez konusu önerisi Fen Bilimleri Enstitüsü'ne bildirilir. Tezin izlenmesi, yazılması ve savunulması dahil olmak üzere tüm program, Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim–Öğretim ve Sınav Yönetmeliği hükümleri içinde belirtilen sürede tamamlanmalıdır. Programlarını tamamlayan öğrencilere “Adli Bilimler Doktora” diplomaları verilir ve diplomalarda parantez içinde tamamladığı bilim alanı ismi yazılır.

(http://www.fenbilimleri.hacettepe.edu.tr/file/yonetmelik/hulisansustuogrvesinavyonetmelik.pdf )

D.6. Önceki Öğrenmelerin Tanınması

Bir öğrencinin özel öğrenci statüsünde aldığı lisansüstü dersler dahil olmak üzere, enstitüye kaydolmadan önceki son beş yıl içinde yurt içi/yurt dışı yükseköğretim kurumlarından almış olduğu lisansüstü dersler, danışmanın görüşü, akademik anabilim/anasanat kurulunun önerisi ve enstitü yönetim kurulunun kararıyla öğrencinin kayıtlı olduğu programa transfer edilebilir. Ancak bir öğrencinin kayıt yaptırdığı programdaki toplam kredi miktarının 2/3'ünden fazlası özel öğrenci statüsünde aldığı lisansüstü derslerin kredilerinin transferinde dikkate alınmaz.

(http://www.fenbilimleri.hacettepe.edu.tr/file/yonetmelik/hulisansustuogrvesinavyonetmelik.pdf )

D.7. Programın Amacı

Açılması planlanan bu programın temel hedefi, birkaç madde halinde özetlenebilir.

1. Adli Bilimler alanında genç ve deneyimli bireyler yetiştirerek ülkemizin bilimsel gelişimine ve adli işbirliğinin güçlendirilmesine katkıda bulunmak.

2. Adli Bilimler alanında bilimsel araştırmalar ve yayınlar yapmak.

3. Adli Bilimler konusunda projeler üretmek.

4. Jandarma, Emniyet veya Yargının talep edeceği olayların çözümünü sağlamak veya katkıda bulunmak.

5. Ulusal ve uluslararası seviyede bilginin yaygınlaştırılmasını sağlamak,

6. Adli Bilimler alanlarında ulusal ve uluslararası ağ oluşturmak (toplantılar, ortak araştırmalar, haberleşme, bilgi alışverişi, vb.),

7. Adli Bilimlerin farklı alanlarında üniversitemizde araştırma işbirliğinin, kapasitesinin ve çeşitliliğinin artırılması, olarak belirlenmiştir.

D.12. Mezunların Mesleki Profili

İlk öğrencilerini 2013/2014 eğitim ve öğretim yılı güz döneminde alan ve dolayısıyla henüz hiç mezunu bulunmayan Adli Bilimler Anabilim Dalı, Türkiye ve Dünya'da “Adli Bilimler” alanında söz sahibi olmak için bir taraftan bilimsel çalışmalarını sürdürürken diğer taraftan lisansüstü eğitim programları açarak bu alanda genç ve deneyimli bireyler yetiştirmeyi, aynı zamanda emniyet-kolluk güçlerimize ve yargıya sistematik biçimde katkı sağlamayı hedeflemiştir.

Bu programdan mezun olan kişiler, kendi uzmanlaşmak istedikleri alanlar doğrultusunda sahip oldukları donanım ile problemleri kavrama, analiz etme ve çözme becerisine sahip olacaklar, uygulamaya ait deneyimleri sayesinde Adli alanlarda faaliyet gösteren özel ve devlete bağlı kurumlarda iş imkanı bulabileceklerdir. Ayrıca Adli Bilimler Programı kapsamında uzmanlaşmak istedikleri özel konular doğrultusunda bilimsel araştırmalar gerçekleştirerek yurtiçi ve yurtdışındaki üniversitelerde çalışabileceklerdir.

D.13. Bir Üst Öğrenime Geçiş

D.14. Öğretim Programının Yapısı

Adli Bilimler Anabilim Dalı Doktora programı; ders, yeterlik sınavı, tez önerisi, tez çalışması ve tez savunma sınavından oluşur. Doktora programına yüksek lisans derecesi ile kabul edilen öğrenci, en az 21 kredilikders yükünü; Avrupa Kredi Transferi Sistemine göre ise en az 120 kredilik ders yükü ve yüz yirmi kredilik tez çalışmasını başarı ile tamamlamak durumundadır.
(http://www.fenbilimleri.hacettepe.edu.tr/file/yonetmelik/hulisansustuogrvesinavyonetmelik.pdf )

D.15. Sınavlar, Değerlendirme ve Notlandırma

Sınavların değerlendirmesi ve notlandırma Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği doğrultusunda yapılır. Buna göre;

(1) Sınavlar; ara sınav, genel sınav, mazeret sınavı ve bütünleme sınavı olmak üzere dört türdür.

(2) Derslerde ara sınav yapılabilir. Yarıyıl süresince yaptırılan proje, ödev, laboratuvar, atölye ve benzeri

çalışmalar da ara sınav yerine geçebilir.

(3) Bir dersin genel sınavı, o dersin tamamlandığı yarıyıl sonunda yapılır. Sınavın yapılış biçimi sorumlu öğretim elemanı tarafından belirlenir. Genel sınava girmeye hakkı olduğu halde girmeyen öğrenci o dersten başarısız sayılır.

(4) Mazeret sınavı ara ve genel sınavlar yerine kullanılabilir. Mazereti, akademik anabilim/anasanat kurulunun kararı ile kabul edilen öğrenci, ara sınav haklarını aynı yarıyıl içinde; genel sınav haklarını genel sınavların bitiminden itibaren bir ay içinde kullanır.

(5) Her yarıyıl sonunda genel sınavı izleyen dönemde bütünleme sınavı yapılır. Bir dersten devamsızlık nedeniyle başarısız olanlar o dersin bütünleme sınavına giremezler. Bütünleme sınav sonucu genel sınav sonucu yerine sayılır.

(6) Uzaktan öğretim programlarının sınav yöntemleri ile ilgili düzenlemeler, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde ilgili enstitüler tarafından yapılır.

(7) Bir dersin yarıyıl içi sınavlarının sayısı, şekli, ders başarı notuna etki edecek oranı ile sınavların değerlendirme esasları ilgili öğretim elemanı tarafından yarıyıl başında öğrencilere duyurulur. Sınavlar ve sınavların değerlendirilmesine ilişkin esaslar öğretim elemanı tarafından dönem başında öğrencilere duyurulur.

Bir dersteki başarı durumu ders başarı notu ile belirlenir. Ders başarı notu, öğrencinin yarıyıl içinde ara sınavlar, uygulamalı çalışmalar, ödevler gibi çalışmalarda gösterdiği başarı ve genel sınavın birlikte değerlendirilmesi ile elde edilir. Yarıyıl içi değerlendirmelerin ders başarı notuna etkisi en çok %50 olabilir.

Notlandırma Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği'nde verilmiştir.

Bir dersin genel sınavına girmiş, ancak zorunlu nedenlerle yarıyıl içi çalışmalarını tamamlayamamış öğrencilere E notu verilir. Öğrenci eksiğini genel sınav dönemi sonundan itibaren en geç bir ay içinde tamamlamak zorundadır. Aksi halde öğrencinin o ders için başarı notunun hesaplanmasında yarıyıl içi çalışmalarının değeri sıfır kabul edilerek not verilir.

Bir dersten başarılı sayılmak için yüksek lisans öğrencilerinin en az C1, doktora öğrencilerinin ise en az B3 notu almış olmaları gerekir.

Gerekli hallerde anabilim/anasanat dalı başkanlığının ve danışmanın ortak kararı ile öğrenci başarısız olduğu seçmeli bir dersin yerine başka bir seçmeli dersi alabilir. Bir öğrenci almış olduğu dersten notunu yükseltmek için o dersi tekrar edebilir. Akademik ortalama hesaplanmasında son not geçerlidir.

(http://www.fenbilimleri.hacettepe.edu.tr/file/yonetmelik/hulisansustuogrvesinavyonetmelik.pdf )

D.16. Mezuniyet Koşulları

Adli bilimler Doktora programın bütün gereklerini başarıyla tamamlayan bir öğrencinin mezun olabilmesi için; a) Enstitü tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan tez veya sanat çalışması raporunun basılmış ve ciltlenmiş altı kopyasının, b) Tezin veya sanat çalışması raporunun elektronik ortamda kaydedilmiş kopyası ile enstitü tarafından istenen diğer belgelerin, c) Yükseköğretim Kurulunca istenen belgelerin enstitüye eksiksiz teslim edilmiş olması gerekir. İlgili bütün belge ve bilgiler enstitüye ulaştıktan sonra öğrencinin dosyası enstitü yönetim kurulunca incelenerek mezuniyet için bütün koşulları eksiksiz yerine getiren öğrencinin mezuniyetine karar verilir. (http://www.fenbilimleri.hacettepe.edu.tr/file/yonetmelik/hulisansustuogrvesinavyonetmelik.pdf )

D.17. Eğitim Türü

Tam Zamanlı 1. Öğretim

D.18. Program Sorumlusu

Prof. Dr. Tülin İçli