FİZ619 - X-IŞINLARININ ENDÜSTRİYEL UYGULAMALARI
| Dersin Adı | Kodu | Yarıyılı | Teori (saat/hafta) |
Uygulama (saat/hafta) |
Yerel Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|---|
| X-IŞINLARININ ENDÜSTRİYEL UYGULAMALARI | FİZ619 | Herhangi Yarıyıl/Yıl | 3 | 0 | 3 | 6 |
| Önkoşul(lar)-var ise | yok | |||||
| Dersin Dili | Türkçe | |||||
| Dersin Türü | Seçmeli | |||||
| Dersin verilme şekli | Yüz yüze | |||||
| Dersin öğrenme ve öğretme teknikleri | Anlatım Tartışma Soru-Yanıt Deney Uygulama-Alıştırma Diğer: ödev | |||||
| Dersin sorumlusu(ları) | Fizik Mühendisliği Bölümü tarafından belirlenecektir | |||||
| Dersin amacı | X-ışınlarının endüstriyel ve kristalografi alanlarındaki uygulamalarını, farklı X-ışını yöntemlerini kullanarak ve farklı yapısal sonuçlara nasıl ulaşacağını, edindiği bilgileri nerede ve nasıl kullanacağını öğretmek. Farklı cihazlarda örnek hazırlama, veri toplama ve analiz yapma yeteneği kazandırmak. | |||||
| Dersin öğrenme çıktıları |
| |||||
| Dersin içeriği | - Kristallerin geometrisi, X-ışınlarının özellikleri, kristallerde kırınım. - X-Işınları ile incelenebilecek endüstriyel malzemeler. - X-Işınları ile ilgili temel bilgiler, endüstriyel amaçlı farklı kullanım alanları (sağlık, biyoteknoloji, kimyasal malzemeler, litografi, mikroelektronik, enerji, çevre,?). - X-Işını tek kristal yöntemi (XRD). - X-Işını toz kırınımı (XRPD). - X-Işını flouresans analizi (XRF). - X-Işını Saçılması (SAXS, WAXS, GISAXS). - X-Işını litografi yöntemi. - X-Işınlarının soğurulması (XANES, EXAFS). - X-Işını topografi yöntemi anlatılacaktır. Farklı yöntemlerde örnek hazırlama, veri toplama, veri değerlendirme aşamaları uygulamalı olarak incelenecektir. | |||||
| Kaynaklar | Industial Applications of X-ray Diffraction F. H. Chung, D. K. Smith, Marcel Dekker 1998 Elements of X-Ray Diffraction B. D. Cullity, S. R. Stock, Printice-Hall, 2001, ISBN-10 0201610914 Elements of X-Ray Crystallography Leonid V. Azarof, McGraw Hill, 1968 Laboratory Experiments in X-Ray Crystallography Leonid V. Azarof, Raymond J. Donahue, McGraw Hill, 1969 Bazı yazılımlar (WinGX, SHELXS, SHELXL, DICVOL, TREOR, ITO, EASYSWAXS, GNOM, DAMMIN, IGOR PRO,?) | |||||
Haftalara Göre İşlenecek Konular
| Haftalar | Konular |
|---|---|
| 1. Hafta | X-ışınları ile ilgili temel bilgiler, Kristallerin geometrisi, X-ışınlarının özellikleri, kristallerde kırınım |
| 2. Hafta | X-Işınları ile incelenebilecek endüstriyel malzemeler |
| 3. Hafta | X-Işınlarının endüstriyel amaçlı kullanım alanları |
| 4. Hafta | X-Işını tek kristal kırınımı yöntemi (XRD), tek kristal örnek seçimi, yapıştırılması |
| 5. Hafta | X-Işını tek kristal kırınımı yönteminin uygulamaları (difraktometrede optik ayar yapılması, veri toplama ve değerlendirme) |
| 6. Hafta | X-Işını toz kırınımı yöntemi ve endüstriyel uygulamaları X-Işını toz difraktometrede örnek hazırlama veri toplama |
| 7. Hafta | Toz kırınımı verisinden bilinmeyen örnek analizi, parçacık büyüklüğü hesabı, miktar tayini, Ara sınav |
| 8. Hafta | X-Işını floresans analizi, veri toplama, değerlendirme |
| 9. Hafta | X-ışını saçılma yöntemleri (SAXS, WAXS, GISAXS) |
| 10. Hafta | X-ışını saçılma yönteminde, farklı örnek hazırlama yöntemleri ve farklı örnek tutucuların kullanımı, ölçüm alma, veri düzeltme ve değerlendirme. Guinier, Porod Bölge analizleri, GNOM, DAMMIN ve IGOR programlarının incelenmesi |
| 11. Hafta | X-Işını litografi yöntemi ve endüstriyel amaçlı kullanımı |
| 12. Hafta | X-Işınlarının soğurulması (XANES, EXAFS yöntemleri) |
| 13. Hafta | X-Işını topografi yöntemi ve endüstriyel amaçlı kullanımı |
| 14. Hafta | Genel sınav |
Değerlendirme Sistemi
| Yarıyıl içi çalışmaları | Sayısı | Katkı Payı % |
|---|---|---|
| Devam (a) | 0 | 0 |
| Laboratuar | 0 | 0 |
| Uygulama | 0 | 0 |
| Alan Çalışması | 0 | 0 |
| Derse Özgü Staj (Varsa) | 0 | 0 |
| Ödevler | 5 | 20 |
| Sunum | 2 | 10 |
| Projeler | 0 | 0 |
| Seminer | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar | 1 | 30 |
| Genel sınav | 1 | 40 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı | 0 | 60 |
| Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı | 0 | 40 |
| Toplam | 100 | |
AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi | Toplam İş Yükü |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi | 14 | 3 | 42 |
| Laboratuvar | 0 | 0 | 0 |
| Uygulama | 0 | 0 | 0 |
| Derse özgü staj (varsa) | 0 | 0 | 0 |
| Alan Çalışması | 0 | 0 | 0 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön Çalışma, pekiştirme, vb) | 14 | 3 | 42 |
| Sunum / Seminer Hazırlama | 0 | 0 | 0 |
| Proje | 0 | 0 | 0 |
| Ödevler | 2 | 13 | 26 |
| Ara sınavlara hazırlanma süresi | 2 | 30 | 60 |
| Genel sınava hazırlanma süresi | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü | 33 | 59 | 180 |
Dersin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri İle İlişkilendirilmesi
| D.9. Program Yeterlilikleri | Katkı Düzeyi* | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |
| 1. Matematik, fen ve mühendislik bilgilerini disiplinler arası çerçevede özümser, güncel teknolojik ve bilimsel ileri araştırmada kullanılır. | X | ||||
| 2. Teknoloji alanında uygulamalı araştırma yaparak bilgiye genişlemesine ve derinlemesine ulaşır bilgiyi değerlendirir ve uygular. | |||||
| 3. Problemleri çözebilecek özgün model geliştirir, yöntem tasarlar, çözümler için gerekli yazılım, donanım ve modern ölçüm araçlarını kullanır. | X | ||||
| 4. Alanında araştırma yaparak bilgiye ulaşır, bilgi ve fikirlerini bir takım içinde paylaşır ve çok disiplinli takımlarda liderlik yapar. | |||||
| 5. Modelleme ve deneysel araştırmaları uygular; bu süreçte karşılaşılan karmaşık durumları çözümler. | X | ||||
| 6. Mesleğinde yeni gelişmeleri bilir, takip eder, teknoloji problemlerini ve karmaşık durumları çözmek için yeni bilgileri kullanır. Tanımlanmış teknoloji problemlerini çözmek için yöntem geliştirir, planlar ve çözümlerle yenilikçi yöntemleri uygular. | X | ||||
| 7. Alanında yapılan çalışmaları takip eder, çalışmaların süreç ve sonuçlarını, o alandaki veya alan dışındaki ulusal ve uluslararası ortamlarda yazılı, sözlü ve görsel olarak aktarır. | X | ||||
| 8. Alanında yapılan çalışmalarının süreç ve sonuçlarını, sözlü ve yazılı sunum için gerekli üst seviyede Türkçe ve en az bir yabancı dile hakimdir. | X | ||||
| 9. Teknoloji alanında kullanılan yöntem ve yazılımlar ile ilgili bilişim araçlarını ileri düzeyde kullanır. | X | ||||
| 10. Verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve duyurulması aşamalarında ve mesleki tüm etkinliklerde toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetir. | X | ||||
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek