YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİ PROGRAMI
Yüksek Lisans

D.1. Program Hakkında Genel Bilgi

Yabancı dil olarak Türkçe öğrenimine yönelik talepler gün geçtikçe artmaktadır. Bu artışta Türkiye ve Türk dünyasının geçmişten gelen kültürel birikimine olan ilginin yanında siyasi gelişmelerin de etkisi vardır. Bu artışa paralel olarak eğitim kurumlarında Türkçe ve Türk kültürüne yönelik lisans eğitimi ile lisansüstü çalışmalar da hız kazanmıştır. Diğer taraftan Türkiye ve yurtdışında Türkçe öğretim merkezlerinin sayısı artmakla birlikte eğitimin nitelik ve kalitesinin de geliştirilmesine ihtiyaç vardır.

2000 yıllık bilinen tarihsel geçmiş dikkate alındığında; Moğolistan'dan Viyana'ya kadar birçok coğrafyada etkili olan Türklerin, gittikleri yerlerde dilleri ve kültürleri ile varlıklarını sürdürdükleri de tarihsel bir gerçekliktir. Türkçenin Moğolistan'dan Orta Asya, İran ve Anadolu üzerinden Batı'ya yayılması esnasında, başka dildeki insanlar için hâkim kültürün dili olan Türkçeyi anlamak ve öğretmek amacıyla sözlükler yazılmıştır. Kâşgarlı Mahmud'un Arapların Türkçe öğrenmesini temin etmek maksadıyla kaleme aldığını ifade ettiği Divan-ı-Lügati't-Türk bunun en güzel örneğidir.

Kâşgarlı Mahmud dönemin metodoloji ve anlayışına göre sözlük yazmışken günümüzde Türkçenin öğretimi konusunda yeterli ve gelişmiş bir sistem mevcut değildir. Dolayısıyla tüm dil öğretim metot ve tecrübelerinden faydalanarak Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesi için alt yapının kurulması gerekmektedir. Bunun için de hem Türkçe üzerine, hem de Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesi üzerine araştırmaların yapılması, Türkçenin yabancılara sistematik ve daha işlevsel olarak öğretimini sağlayacak yaklaşım, yöntem ve bilimsel bilgi birikiminin üretilmesi gerekmektedir. Bu birikimle Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesi için de alanda özgün ve yetkin insan gücünün temin edilmesi zaruridir. Bu da ancak yüksek lisans ve doktora eğitimi ve bu çerçevede üretilecek özgün tezler ile mümkün olacaktır. Bu sebeple öncelikle Türkçe öğretiminde var olan akademik bilgi eksikliğinin hızla ortadan kaldırılması ve Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Doktora programlarının açılması zarureti vardır.

Yabancı dil olarak Türkçe öğretimine sadece "dil öğretimi" olarak bakmak ya da alanı sadece “Türkçenin ana dil olarak öğretimi” üzerine uzmanlaşmış olan Türkçe Eğitimi bölümlerine bırakmak, evrensel bir metodolojiyi ve geleneği yok saymak anlamına gelir ve alanda ciddi bir daralma yaratır. Bu sebeple alan; dilbilim, Türkçenin yapısal özellikleri ve dil eğitimcilerinin müşterek çalışarak işbirliğini zorunlu kılmaktadır. Türkiyat Enstitüsü bu programı multi-disipliner yaklaşımla; kendi öğretim üyeleri hariç Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinden en az 14 öğretim üyesi ile işbirliği yaparak şeffaf, bilimsel yaklaşımdan taviz vermeden, evrensel niteliklerde sağlıklı bir şekilde yürütmektedir.

D.2. Kazanılan Derece

Yüksek Lisans Derecesi

D.3. Öğrenim Düzeyi

YÇ-AYA: 2
AYÇ-YBÖ: 7

D.4. Kayıt Kabul Koşulları

1. Herhangi bir lisans programından mezun olmuş olması,

2. Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından yapılan Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimine Giriş Sınavı'nın (ALES) sayısal, sözel ya da eşit ağırlık puan türlerinden birinde en az 60 standart puan ya da uluslararası düzeyde kabul gören GRE ve GMAT sınavlarından H.Ü. Senatosu tarafından belirlenen denklik çerçevesinde 60 puana eşdeğer puan almış olmaları ve Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı'ndan (YDS) en az 55 puan almış olmak ya da ÖSYM tarafından eşdeğerliği kabul edilen ulusal veya uluslararası geçerliliği olan ve eşdeğerliliği kabul edilen sınavlardan birinden eşdeğeri puan almaları gereklidir.

3. Uluslararası öğrenci başvuruları, Üniversitemiz Senatosunun 15.01.2014 tarih ve 2014-28 sayılı “Yabancı Uyruklu Adayların Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Programlarına Başvuru ve Kabul Koşullarına İlişkin Esaslar” Senato Kararı uyarınca kabul edilir.

4. Yukarıda yer almayan durumlarda Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin ilgili hükümleri uygulanır.

5. İkili yabancı anlaşmalar, Hükümet bursları, Yunus Emre Enstitüsü, Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı ve diğer burslu öğrenciler için özel hükümler uygulanır.

5a- Üniversitelerin Eğitim, Fen-Edebiyat ve/veya Edebiyat Fakülteleri Dil, Edebiyat, Lehçeler ve Mütercim-Tercümanlık alanlarında Lisans derecesine sahip olmak.

5b- Yurt dışından Lisans diploması olanlar, ilk maddede belirtilen alanlardan eşdeğerliğe veya Türkoloji lisans derecesine sahip olmak.

D.5. Kazanılan Derece Gereklilikleri ve Kurallar

Anabilim Dalı görüşü çerçevesinde lisans eğitimini Türk Dili ve Edebiyatı, Türkçe, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları, Türk Halk Bilimi bölümleri ve bunların öğretmenlik bölümlerinden mezun olarak tamamlamış öğrencilere dilbilim ve dil öğretimi derslerini almaları önerilir. Diğer alanlardan mezun olarak programa başlayan öğrencilere ise Türkçenin yapısı ve dilbilgisel özellikleri ile ilgili dersler öncelikli olarak verilir. Bu dersler Ders danışmanı ve Anabilim Dalı Başkanlığının önerisi ile her dönem için 6 krediyi geçmemek koşuluyladır.

Derslerini başarıyla tamamlayan öğrenci, alanda bilim uzmanlığı tezi hazırlar ve Yönetmelikte öngörülen süre ve jüri onayı ile bilim uzmanı derecesi almaya hak kazanır

D.6. Önceki Öğrenmelerin Tanınması

İlgili anabilim/anasanat dalı başkanlığınca ya da anabilim/anasanat dalı ile ilgili esaslarda belirtilen ve enstitü yönetim kurulunca onaylanan bir lisans diplomasına sahip olmak.

D.7. Programın Amacı

Bu lisansüstü programının en temel görevi bilimsel yöntem ve disiplinlerarası bir yaklaşımla Türkçenin hem yurt içi hem de yurt dışında yabancı dil olarak öğretilmesine yönelik bilimsel bilgi üretmek ve uygun yöntemler geliştirmektir. Bu amaçla, Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde en etkin yaklaşım, yöntem ve tekniklerin adaylara kazandırılması ve gerçek ortamlarda kullanılması hedeflenmektedir.

D.12. Mezunların Mesleki Profili

Programı başarıyla tamamlayan öğrenciler;

i) Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimine bütünlükçü bir şekilde yaklaşır,

ii) Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında dünyadaki bilimsel yöntem ve bulgulara paralel bilgi üretme metodolojisi kazanır;

iii) Tarihten günümüze yabancı dil olarak Türkçe öğretimi araştırmaları için gerekli kaynak dillerinden en az birisini okur, anlar, analiz eder ve evrensel bilgiye katkıda bulunacak şekilde yeni bilgi üretir, yorumlar.

iv) Yukarıdaki deneyimden hareketle akademisyen, öğretmenlik vb. meslekleri başarıyı ile gerçekleştirebilme donanımına sahip olur.

v) Yunus Emre Enstitüsüne bağlı yurt içi ve dışındaki birimlerde, MEB'e bağlı dil öğretimi birimlerinde, TÖMER'lerde ve yurt içi ve yurt dışı özel dil okullarında Türkçenin Yabancılara öğretimi alanında çalışma yeterliliğine sahip olur.

D.13. Bir Üst Öğrenime Geçiş

YÇ-AYA:
AYÇ-YBÖ:

D.14. Öğretim Programının Yapısı

Yüksek Lisans programı 4 yarıyıldan oluşmaktadır. Bunlardan ilk iki yarıyılı ders dönemi, diğer yarıyıllar da tez dönemi olarak uygulanır. Ders döneminde biri seminer dersi olmak üzere ikisi zorunlu ve 28'i seçmeli olmak üzere toplam 30 ders bulunmaktadır. Her bir yarıyıl 30 AKTS olmak üzere toplam 120 AKTS'den oluşmaktadır. Dersler arasında alanla ilgili temel disiplin dersleri bulunmaktadır. Program derslerinin %90'ı seçmeli statüsündedir.

D.15. Sınavlar, Değerlendirme ve Notlandırma

Öğrenci kodladığı derse devam etmek ve başarı için asgari koşulları yerine getirmek zorundadır. Bunlar arasında derslere katılım, sunum, dönem sonu ödevi ve bazı dersler için genel sınavlardan geçer not almak yer alır.

D.16. Mezuniyet Koşulları

Dersleri başarıyla tamamlayan öğrenci alanda disiplinlerarası ve özgün bir yöntem ile yüksek lisans tezi hazırlamak zorundadır. Bu tez Enstitü Kurulu tarafından belirlenen jüri önünde savunulmak suretiyle başarı/başarısız olunur.

D.17. Eğitim Türü

Tam Zamanlı 1. Öğretim

D.18. Program Sorumlusu

Prof. Dr. Yunus KOÇ

Türkiyat Araştırmaları Anabilim Dalı Başkanı