TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI PROGRAMI
Doktora/Sanatta Yeterlik

D.1. Program Hakkında Genel Bilgi

Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 2809 Sayılı Kanunun 9. maddesi (e) ve (f) fıkralarını değiştiren 3837 Sayılı Kanunun 2. maddesi ile kurulmuştur. Enstitümüzün, temel iki amacı vardır. Bunlardan ilki, Türk Uygarlığının her dönemdeki dil, tarih, edebiyat, folklor, sanat, müzik, siyasal ve toplumsal yapı, maddi kültür varlıkları ve gündelik yaşamdan oluşan kültürel varlığını evrensel bilim yöntemiyle inceleyerek elde ettiği sonuçları bilim dünyasına kazandırmak; ikincisi de bu doğrultuda geleceğin bilim adamlarını yetiştirmek üzere lisansüstü düzeyde eğitim-öğretim yapmaktır. Bu tespit ve amaçlar doğrultusunda Doktora Programının en temel özelliği disiplinlerarası ve bütüncül bir yaklaşımı benimsemiş olmasıdır. Zira mevcut Sosyal Bilim alanlarındaki "detaylarda uzmanlaşma" özelliği, hem "bütün"ün görülmesini zorlaştırmakta hem de kuramsal çerçevede yeni yorumlar getirmeyi zorlaştırmaktadır. Ülkemizdeki sosyal bilim alanlarına ait programlarda, eksikliği hissedilen "disiplinlerarası" perspektif, yaklaşım ve yöntem, yukarıda sözü edilen "detaylarda uzmanlaşma" sebebiyle bireysel bazda kalmakta ve kurumsal bir tutum hâline gelememektedir. Diğer bir ifadeyle Tarih disiplini sadece tarihî olanla ilgilenmekte, buna karşılık tarihî kaynakların dili ve sosyolojisiyle uğraşamamaktadır. Aynı şekilde sosyoloji, sadece bugünün toplumsal yapısıyla ilgilenmekte, toplumsal belleğe ve o toplumun geçmişteki yapılarına nüfuz edememektedir. Dil ve Edebiyat araştırmaları, sadece yazılı kaynakları edebi ve dil bilimsel açıdan incelemekte, o dili üreten/kullanan toplumla, toplumsal yapıyla ve düşünceyle yeterince bağlantı kuramamaktadır. Bu ve benzeri tespitler, bilimsel yaklaşımdaki tek boyutluluktan kurtulmayı ve bütüncül bakış açısını zorunlu hale getirmektedir. Böylece ilgili Sosyal ve Beşeri bilimlerin bilgi, bulgu, yöntem ve kuramları çerçevesinde, Türk Uygarlığının her dönemdeki dil, tarih, edebiyat, folklor, sanat, müzik, siyasal ve toplumsal yapı, maddi kültür varlıkları ve gündelik yaşamdan oluşan kültürel varlığını bütüncül bir şekilde incelemek mümkün olacaktır. Programımızdaki bütüncül yaklaşımla, Türk Kültürünün varlık alanları ve dönemlerini, eşzamanlı ve karşılaştırmalı bir yöntemle disiplinlerarası bir metodolojiye dayalı olarak incelemek mümkündür. Dünyadaki Türkoloji Enstitüleri (Etudes Turques/Turkish Studies, Turkology) araştırma, eğitim ve öğretim programlarını aynı disiplinlerarası ve bütüncül yaklaşım çerçevesinde sürdürmektedirler. Bu perspektifte hareket eden Enstitümüz, disiplinlerarası yöntemle Türk uygarlığının dili, tarihi, edebiyatı, folkloru, sanatı, müziği, bireysel ve toplumsal davranışlar örgüsü, maddi kültür eserleri, üretim ve tüketim alışkanlıklarından oluşan kültürel varlığını karşılaştırmalı bir yaklaşımla inceleyerek bulgularını lisansüstü düzeyde eğitim-öğretim programlarında paylaşmayı ve yenilikçi bir yöntem izlemeyi hedeflemektedir. Bu hedefe uygun olarak hazırlanan ders programları ve içerikleri belli aralıklarla güncellenmekte ve yenilenmektedir.

D.2. Kazanılan Derece

Doktora

D.3. Öğrenim Düzeyi

YÇ-AYA: 3
AYÇ-YBÖ: 8

D.4. Kayıt Kabul Koşulları

1- Sosyal bilim alanına giren yüksek lisans programlarından birisinden mezun olmuş olması.

2- Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından yapılan Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimine Giriş Sınavı'nın (ALES) sayısal, sözel ya da eşit ağırlık puan türlerinden birinde en az 60 standart puan ya da uluslararası düzeyde kabul gören GRE ve GMAT sınavlarından H.Ü. Senatosu tarafından belirlenen denklik çerçevesinde 60 puana eşdeğer puan almış olmaları ve Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı'ndan (YDS) en az 60 puan almış olmak ya da ÖSYM tarafından eşdeğerliği kabul edilen ulusal veya uluslararası geçerliliği olan ve eşdeğerliliği kabul edilen sınavlardan birinden eşdeğeri puan almaları gereklidir.

3- Uluslararası öğrenci başvuruları, Üniversitemiz Senatosunun 15.01.2014 tarih ve 2014-28 sayılı “Yabancı Uyruklu Adayların Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Programlarına Başvuru ve Kabul Koşullarına İlişkin Esaslar” Senato Kararı uyarınca kabul edilir.

4- Yukarıda yer almayan hükümler Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin ilgili hükümleri uyarınca uygulanacaktır.

5- İkili yabancı anlaşmalar, Hükümet bursları, Yunus Emre Enstitüsü, Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı ve diğer burslu öğrenciler için özel hükümler uygulanır.

D.5. Kazanılan Derece Gereklilikleri ve Kurallar

90 AKTS ders kredisi, 30 AKTS doktora yeterlik sınavına hazırlık kredisi ve 120 AKTS tez kredisi olmak üzere toplam 240 AKTS'yi tamamlamak, dört yarıyıl sonunda alınan tüm derslerden ve dersleri tamamladıktan sonra Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim yönetmeliğinde belirtilen doktora yeterlik sınavından başarılı olmak, belirtilen sürelerde tez raporunu tamamlamak ve sunmak.

D.6. Önceki Öğrenmelerin Tanınması

Bu konuda Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği'nce belirlenen ölçütler esas alınır. Yönetmelik hükümlerine göre daha önce alınan derslerin programdaki derslerle içerik ve kredi açısından yapılan değerlendirme sonucu eşdeğerliliği yapılır.

D.7. Programın Amacı

Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programı, disiplinlerarası yapısı ve alana bütüncül yaklaşımı ile Türkiye'de ilk örnek uygulama olmuştur. Üniversitelerde mevcut bazı Türkiyat Araştırmaları Enstitülerinin de lisansüstü programları vardır, ancak bu programlar yöntem ve içerik bakımından Sosyal Bilimler Enstitülerine bağlı yürütülen Türklük Bilimi alanında tek disiplinli programların tekrarı niteliğini aşamamış ve alternatif oluşturamamıştır. Bu noktalardan hareketle doktora programının en temel amacı disiplinlinlerarası ve bütünlükçü çalışmayı öğrencilere kazandırmaktadır.

D.12. Mezunların Mesleki Profili

Programı başarıyla tamamlayan öğrenciler;

i) Türk tarihi ve kültürüne bütünlükçü bir şekilde yaklaşır;

ii) Türkiyat alanında dünyadaki bilimsel yöntem ve bulgulara paralel bilgi üretme metodolojisi kazanır;

iii) Tarihten günümüze dil, kültür ve sosyal yapıda meydana gelen değişimlerde göç, coğrafi şartlar, teknolojik ve iklimsel koşulların yerini ve rolünü açıklar;

iv) Tarihten günümüze Türkiyat araştırmaları için gerekli kaynak dillerinden en az birisini okur, anlar, analiz eder ve evrensel bilgiye katkıda bulunacak şekilde yeni bilgi üretir, yorumlar;

v) Yukarıdaki deneyimden hareketle akademisyen, öğretmenlik vb. meslekleri başarıyı ile gerçekleştirebilme donanımına sahip olur.

D.13. Bir Üst Öğrenime Geçiş

D.14. Öğretim Programının Yapısı

Doktora programındaki derslerin tamamı seçmeli olup, öğrenci öğrenimine başladığı ilk iki yıl içinde bunlardan toplam 24 kredilik, 120 AKTS'lik ders almak ve 4 üzerinden en az ortalama 3.0'lık bir akademik başarı göstermek zorundadır. Verilen süre içinde bu başarıyı gösteremeyen öğrencinin programdan ilişiği kesilir. Yönetmeliğe göre, derslerini başarı ile tamamlayan doktora öğrencisi bunu izleyen yarı yılda Doktora Yeterlilik Sınavına Hazırlık dersini alır ve takip eden dönemde Doktora Yeterlilik Sınavına girer. Bu sınavda başarısız olanlara ikinci bir sınav hakkı tanınır. Doktora Yeterlilik Sınavı öğrencinin genel kuramsal, yöntemsel konular ve tez konusu hakkındaki bilgi birikimini değerlendirmeyi amaçlar. Sınavda başarılı olan öğrencilere tezlerini hazırlamaları için iki yıl süre tanınır, çalışmalarının ilerleme süreci danışmanının da üyesi olduğu Tez İzleme Komitesi'nce yılda iki kez toplanılarak değerlendirilir. Çalışmaları tatmin edici olduğu hâlde tezlerini hazırlayamamış olan öğrencilere en fazla 2 yıl ek süre tanınır. Öğrenci, hazırladığı tezini çoğunluk oyu ile karar veren bir jüri önünde savunmak zorundadır.

D.15. Sınavlar, Değerlendirme ve Notlandırma

Öğrenci kodladığı derse devam etmek ve başarı için asgari koşulları yerine getirmek zorundadır. Bunlar arasında derslere katılım, sunum, dönem sonu ödevi ve bazı dersler için genel sınavlardan geçer not almak yer alır.

D.16. Mezuniyet Koşulları

Dersleri başarıyla tamamlayan öğrenci alanda disiplinlerarası ve özgün bir yöntem ile doktora tezi hazırlamak zorundadır. Bu tez Enstitü Kurulu tarafından belirlenen jüri önünde savunulmak suretiyle başarılı/başarısız olunur.

D.17. Eğitim Türü

Tam Zamanlı 1. Öğretim

D.18. Program Sorumlusu

Prof.Dr. Yunus KOÇ

Türkiyat Araştırmaları Anabilim Dalı Başkanı